2-2-1 گزارشهای مالی
محصول نهایی فرآیند حسابداری مالی، ارائه اطلاعات مالی به استفاده کنندگان مختلف، اعم از استفاده کنندگان داخلی و استفاده کنندگان خارج از واحد تجاری، در قالب گزارشهای حسابداری است. آن گروه از گزارشهای حسابداری که با هدف تامین نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان خارج از واحد تجاری تهیه و ارائه می شود، در حیطه عمل گزارشگری مالی قرار می گیرد (استاندارد های حسابداری، سازمان حسابرسی، 1389).
بر اساس نظریه قراردادها، هر واحد تجاری را می توان مجموعه ای از قراردادها میان سهامداران، مدیران، کارکنان، فروشندگان، مشتریان، دولت، اعتبار دهندگان و حسابرسان فرض نمود . هر یک از گروه ها، قراردادی جدا با واحد تجاری دارند. سهامداران و اعتبار دهندگان منابع مالی مورد نیاز واحد تجاری را تأمین می کنند و در عوض بازده مورد انتظار خود را می خواهند. مدیران، کارکنان و حسابرسان، خدمات و مهارت خود را به واحد تجاری و مالکان آن عرضه می کنند و انتظار جبران آن را از طریق پاداش، حقوق و حق الزحمه دارند . مشتریان در ازای خرید کالا و یا خدمات، به واحدهای تجاری وجه نقد پرداخت و یا تعهد پرداخت آن را تقبل می کنند . همچنین فروشندگان در ازای دریافت وجوه نقد، مواد و کالا را به شرکت ارائه می نمایند. دولت نیز در ازای فراهم آوردن خدمات عمومی از شرکت مالیات دریافت می نماید. در این میان، مدیران وظیفه اداره واحد تجاری را در راستای تداوم فعالیت واحد تجاری و حفظ افراد طرف قرارداد، نظارت و کنترل بر دریافت ها و پرداخت های هر یک از مشارکت کنندگان قرارداد و در نهایت انتشار اطلاعات برای جذب مشارکت کنندگان جدید در فرآیند قرارداد را به عهده دارد. مدیران واحد تجاری با انتشار اطلاعات میان گروههای مختلف، حداقلی از سطح دانش و آگاهی درباره وضعیت مالی، عملکرد و انعطاف پذیری را فراهم می آورند (Sunder, 1997).
2-2-5-1 هدف صورت های مالی
هدف صورتهای مالی، ارائـه اطلاعاتی تلخیص و طبقهبندی شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی واحد تجاری است که برای طیفی گسترده از استفادهکنندگان صورتهای مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع گردد (استاندارد های حسابداری، سازمان حسابرسی، 1389).
صورتهای مالی همچنین نتایج وظیفه مباشرت مدیریت یا حسابدهی آنها را در قبال منابعی منعکس میکند که دراختیارشان قرار گرفته است. استفادهکنندگان صورتهای مالی، برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی، غالباً خواهان ارزیابی وظیفه مباشرت یا حسابدهی مدیریت میباشند. تصمیمات اقتصادی مزبور به عنوان نمونه شامل مواردی از قبیل فروش یا حفظ سرمایهگذاری در واحد تجاری و انتخاب مجدد یا جایگزینی مدیران میباشد.
از آنجا که صورتهای مالی عمدتاً بیانگر اثرات مالی رویدادهای گذشته است و لزوماً دربرگیرنده اطلاعات غیرمالی نیست، تمام اطلاعات مورد لزوم استفادهکنندگان را برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی فراهم نمیآورد. با این حال، صورتهای مالی نیازهای اطلاعاتی مشترک اغلب استفادهکنندگان را رفع میکند.
اطلاعات ارائه شده درصورتهای مالی مشمول محدودیتهای مختلف دیگری نیزهست. اطلاعات مالی تحت تأثیر ابهامات موجود قرار میگیرد زیرا دربرگیرنده براوردها بوده و اثر معاملات بین دورههای مالی مشخص تخصیص یافته است. اطلاعاتی را که نمیتوان برحسب واحد پول بیان کرد در متن صورتهای مالی قابل انعکاس نمیباشد. بهعلاوه، اطلاعـات صورتهـای مالی عمدتـاً تاریخی است، زیرا مرتبط بـا وضعیت مالی دریک تاریخ معین و عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی برای یک دوره گذشته میباشد (استاندارد های حسابداری، سازمان حسابرسی، 1389).
1-1 پرسشهای اصلی و فرعی تحقیق
دراین پژوهش، به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا مسیر ومیزان تغییراظهارنظر حسابرسی نسبت به سال قبل، میتواند بر به موقعبودن افشای اطلاعات درآمدهای شرکت تاثیر بگذارد؟ در این مورد، در این تحقیق به سه روش به این موضوع پرداخته می شود اولا ماهیت تعدیل اظهارنظر حسابرسی بررسی می شود و با در نظر گرفتن اینکه، آیا انواع مختلف گزارش ها ممکن است روی به موقع بودن افشای اطلاعات درآمدهای شرکت اثر بگذارد؟ ثانیا به جای اینکه تنها ماهیت این گزارش را در سال جاری بررسی شود تغییر در اظهارنظر حسابرسی را آزمایش می شود. همین رابطه میان اظهارنظر حسابرسی و به موقع بودن درآمدها در این جامعه مورد بررسی قرار می گیرد که در برگیرنده تعدادی از تغییرات منظم می باشد (Haw et al. 2003).
2-2-5-1 استفاده کنندگان صورت های مالی
استفادهکنندگان صورتهای مالی به اشخاصی اطلاق میشود که برای رفع نیازهای اطلاعاتی متفاوت خود از صورتهای مالی استفاده میکنند. تأمین نیازهای اطلاعاتی تمام استفادهکنندگان توسط صورتهای مالی امکانپذیر نیست ولی نیازهایی وجود دارد که برای همه استفادهکنندگان مشترک است. بالاخص همه استفادهکنندگان به نوعی به وضعیت مالی ، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی واحد تجاری علاقهمند هستند. اعتقاد براین است که هرگاه صورتهای مالی معطوف به تأمین نیازهای اطلاعاتی سرمایهگذاران باشد، اکثر نیازهای سایر استفادهکنندگان را نیز در حد توان برآورده میکند. بهعبارت دیگر اطلاعات تهیه شده برای سرمایهگذاران، به عنوان مرجع اطلاعاتی برای سایر استفادهکنندگان نیز مفید است چرا که اینان میتوانند اطلاعات مشخصتری را با این مرجع اطلاعاتی بسنجند که در معاملات خود با واحد تجاری بدست میآورند.
. استفادهکنندگان صورتهای مالی و نیازهای اطلاعاتی آنها به شرح زیر است
الف) سرمایه گذاران
سرمایهگذاران به عنوان تأمینکنندگان سرمایه متضمن ریسک واحد تجاری و مشـاوریـن آنـان علاقهمنـد بـه اطـلاعـاتـی در مـورد ریسـک ذاتـی و بـازده سرمایهگذاریهای خود میباشند. اینان به اطلاعاتی نیاز دارند که براساس آن بتوانند در مورد خرید ، نگهداری یا فروش سهام تصمیمگیری کنند و عملکرد مدیریت واحد تجاری و توان واحد تجاری را برای پرداخت سود سهام مورد ارزیابی قرار دهند.
ب) اعطا کنندگان تسهیلات مالی
اعطاکننندگان تسهیلات مالی علاقهمند به اطلاعاتی هستند که براساس آن بتوانند توان واحد تجاری را در بازپرداخت بهموقع اصل و متفرعات تسهیلات دریافتی ارزیابی کنند.
ج) تامین کنندگان کالا و خدمات
تأمینکنندگان کالا و خدمات و سایر بستانکاران به اطلاعاتی علاقهمند هستند که آنها را در اتخاذ تصمیم در زمینه فروش کالا و خدمات به واحد تجاری و ارزیابی توان واحد تجاری برای بازپرداخت بدهیهای خود در سررسید، یاری رساند. بستانکاران تجاری برعکس اعطاکنندگان تسهیلات مالی به وضعیت واحد تجاری در کوتاهمدت علاقهمند هستند مگر آنکه واحد تجاری از مشتریان عمده آنان بوده و ادامه فعالیت آنان به تداوم معاملات با واحد تجاری متکی باشد.
د) مشتریان
علاقه مشتریان به کسب اطلاعات در مورد تداوم فعالیت واحد تجاری است، بالاخص زمانی که رابطه آنان با واحد تجاری بلندمدت بوده یا اینکه درحد قابل ملاحظهای به محصولات و خدمات واحد تجاری وابسته باشند.
ه) کارکنان واحد تجاری
کارکنان و نمایندگان آنها به اطلاعاتی در مورد ثبات و سودآوری کارفرمایان خود علاقهمندند. اینان همچنین علاقهمند به اطلاعاتی هستند که آنها را در ارزیابی توان واحد تجاری مبنیبر تأمین حقوق و مزایا، ایجاد فرصتهای شغلی و پرداخت مزایای پایان خدمت یاری دهد.
و) دولت و موسسات دولتی
دولت و مؤسسات تابع آن در رابطه با تخصیص منابع علاقهمند به فعالیتهای واحد تجاری هستند. اینان همچنین برای تنظیم فعالیتهای واحدهای تجاری، تعیین سیاستهای مالیاتی و تشخیص مالیات و نیز تهیه آمار ملی به اطلاعات نیاز دارند.
ز) جامعه به طور اعم
آحاد جامعه به طرق مختلف تحت تأثیـر واحدهـای تجـاری قرار میگیرند. بهطور مثـال، واحدهـای تجـاری ممکن است در اقتصـاد محلی از طریق ایجـاد اشتغـال و استفـاده از محصولات فروشندگان محلی نقش قابل ملاحظـهای ایفاکنند. از طریق ارائـه اطلاعـات در مورد رونـدهـا و تحولات اخیـر دررشـد واحـد تجاری و طیف فعالیتهای آن، صورتهـای مالی میتواند برای آحاد جامعه مفید باشد.
ح) سایر استفاده کنندگان
اشخاص دیگری که عمدتاً به ارائـه انواع خدمات به استفادهکنندگان پیش گفته بالاخص سرمایهگذاران اشتغال دارند، برای رفع برخی نیازهای اطلاعاتی خود به صورتهای مالی تکیه میکنند. اشخاص مزبور ازجمله شامل بورس اوراق بهادار، کارگزاران بورس، تحلیلگران مالی و پژوهشگران میباشند.
مدیریت واحد تجاری مسئول تهیه و ارائـه صورتهای مالی میباشد. مدیریت به شکل و محتوای صورتهای مالی علاقهمند است زیرا این صورتها، ابزار اصلی انتقال اطلاعات مالی در مورد واحد تجاری به اشخاص خارج از آن است. مدیریت از اطلاعات اضافی در انجام وظایف برنامهریزی، تصمیمگیری و کنترل کمک میگیرد و قادر است شکل و محتوای چنین اطلاعات اضافی را در راستای رفع نیازهای خود تعیین کند.گزارش چنین اطلاعاتی خارج از دامنه کاربرد این مجموعه است. معهذا اطلاعات مندرج در صورتهای مالی منتشرشده باید با اطلاعات مورد استفاده مدیریت برای ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی واحد تجاری در تضاد نباشد (استاندارد های حسابداری، سازمان حسابرسی، 1389).
1-1 پرسشهای اصلی و فرعی تحقیق
دراین پژوهش، به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا مسیر ومیزان تغییراظهارنظر حسابرسی نسبت به سال قبل، میتواند بر به موقعبودن افشای اطلاعات درآمدهای شرکت تاثیر بگذارد؟ در این مورد، در این تحقیق به سه روش به این موضوع پرداخته می شود اولا ماهیت تعدیل اظهارنظر حسابرسی بررسی می شود و با در نظر گرفتن اینکه، آیا انواع مختلف گزارش ها ممکن است روی به موقع بودن افشای اطلاعات درآمدهای شرکت اثر بگذارد؟ ثانیا به جای اینکه تنها ماهیت این گزارش را در سال جاری بررسی شود تغییر در اظهارنظر حسابرسی را آزمایش می شود. همین رابطه میان اظهارنظر حسابرسی و به موقع بودن درآمدها در این جامعه مورد بررسی قرار می گیرد که در برگیرنده تعدادی از تغییرات منظم می باشد (Haw et al. 2003).
2-2-5-1 عوامل موثر روی گزارشگری مالی
الف) تدارک سرمایه
گروه های مختلف استفاده کنندگان اطلاعات مالی، دارای نیازهای اطلاعاتی متفاوتی هستند. احتمال بسیار زیادی دارد که وام دهندگان و اعتبار دهندگان به موضوع توان ایفای تعهدات و سایر موضوعات بالقوه واحد تجاری برای پرداخت مرتب بهره و وام علاقه مند باشند. وام دهندگان بزرگ به واحد تجاری احتمال دارد در موقعیتی باشند که بتوانند هرگونه اطلاعات مورد نیاز خود را از واحد تجاری علاوه بر اطلاعات موجود در گزارشهای مالی با هدف های عمومی به دست آورند. از سوی دیگر سرمایه گذاران و سرمایه گذاران بالقوه احتمالا در موقعیتی نیستند که بتوانند اطلاعات مورد نیاز خود را از واحد تجاری دریافت کنند و باید به شاخص های رفتار بازار سهام و بی ثباتی آن به اضافه اطلاعات گزارش شده در دسترس خود اتکا کنند.
بنابراین نوع اطلاعات در دسترس مردم در هر کشوری به الگوهای رایج تامین مالی سرمایه در آن کشور بستگی دارد در انگلستان و ایالات متحده معمولا سهامداران، سرمایه گذاران اصلی واحدهای تجاری عضو بورس اوراق بهادار هستند و گزارشگری مالی مستقیما بر اساس نیاز های آنان صورت می گیرد. مالکیت واحد های تجاری عموما پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار اغلب منجر به ایجاد تنوع و افزایش گردش سهام می شود، سرمایه گذاران ممکن است دارای منافع بلند مدت در فعالیت های واحد تجاری نباشند اما به جای آن برای کسب سودهای کوتاه مدت به خرید و فروش سهام بپردازند. گزارشگری مالی در این محیط ها با این هدف صورت می گیرد تا برای سهامداران تا حد امکان اطلاعات بیشتری را افشا کند و این کار تا آنجا گسترش یابد که آسیبی به موقعیت رقابتی واحد تجاری وارد نشود.
در سایر کشورها، مخصوصا در قسمت هایی از اروپا، بانک ها یا منابع دولتی، ارائه کنندگان اصلی منابع مالی به بعضی فعالیت های تجاری هستند. در نتیجه، گزارشگری مالی روی افشای اطلاعات به افراد خارج از واحد تجاری تاکید نمی کند بلکه ترجیح می دهد تا نیاز های بانک ها یا دولت ها را تامین نماید. برخی از واحد های تجاری نسبتا بزرگ در کشور های اروپایی از طریق منافع خانوادگی کنترل می شود و این عامل تاثیر مهمی رو.ی ماهیت و اهمیت افشای اطلاعات با هدف های عمومی خواهد داشت(رحیمیان نظام الدین، تجزیه و تحلیل صورت های مالی، 1388).
ب) سیستم های نظارتی
سیستم های نظارتی رایج، حداقل در بخشی از آن، از عوامل فرهنگی و اجتماعی ناشی می شود. برای نمونه، در فرانسه، سیستم نظارتی به عنوان فرآورده قرارداد اجتماعی، در جایی در نظر گرفته می شود که منافع رقابتی از طریق کنترل مقرر تنظیم می شود. بنابراین، محیط نظارتی فرانسه، معیار بزرگی از کنترل های با تاکید بر نظارت است و بنابراین نقش مهمی را در حسابداری و سایر موضوعات ایفا می کند. در کشور هایی چون آلمان و کشور های تحت تاثیر آن مانند اتریش و سوئد نظارت حسابداری به عنوان موضوعی برای اجرای دقیق ضوابط قانونی و حمایت از رویه های پذیرفته شده حسابداری است. در انگلستان، سیستم نظارتی پیچیده وجود دارد سیسم نظارتی این کشور شامل قانون موضوعه به شکل قانون شرکت ها می باشد که تاثیرات بسیار زیادی روی محتوای گزارشهای مالی دارد و این قانون خود نیز تاثیرات زیادی را از رهنمودهای اتحادیه اروپا پذیرفته است، به هر حال، حرفه حسابداری به طور فزاینده به صورت منبع اصلی مقررات مفصل، درآمده و با سایر افراد ذینفعی همسو شده است که به ارائه استانداردهای حسابداری مفصل می پردازند.
موضوعات گفته شده در تجزیه و تحلیل تفاوت های رویه های حسابداری بین المللی اغلب، در دو رویکرد قانونی متقابل، مورد بررسی و طبقه بندی قرار می گیرند سیستم قانون عرف که در آن مقررات بر اساس سابقه آن رتبه بندی می شوند و سیستم رایج عمومی در بخش کنتینانتال اروپا می باشند و مستلزم پیوستگی آن به ضابطه قانونی مصوب است.
ویژگی های رویکرد قانون عرف در نظارت حسابداری، شامل موارد زیر است:
بر عکس، در جایی که محیط نظارتی مستلزم سطح بالاتری از تدوین قانون است، حرفه حسابداری، متمایل به داشتن نقش غالب کمتری در راستای نظارت است. به هر حال، در بسیاری از کشور ها پیشرفت های زیادی در نتیجه یک حرکت، حداقل به وسیله واحد های تجای بزرگتر، به سوی گزارشگری در سطح بین المللی صورت گرفته است (رحیمیان نظام الدین، تجزیه و تحلیل صورت های مالی، 1388).
ج) سیستم های سیاسی
سیستم سیاسی کشور می تواند تاثیر مهمی روی گزارشگری مالی آن داشته باشد. در سیستم های سیاسی سرمایه داری و بازار آزاد، گزارشگری مالی به سوی تامین نیاز های ارائه کنندگان سرمایه در خارج از واحد تجاری جلب می شود. به هر حال، رژیم های کمونیستی گذشته، دارای تاریخی طولانی در برنامه ریزی و حسابداری متمرکز، نداشتن حرفه حسابداری قوی و منسجم هستند و بیش از ده ها سال قبل یا بیشتر، در بعضی موارد، دوره انتقالی انقلابی را در تدوین نظارت های جدید پشت سر گذاشته اند. کشور هایی مانند لهستان تلاش های بسیای را برای ارائه حسابداری جدید و سایر نظارت های سازگار با رهنمود های اتحادیه اروپا برای پیوستن به اتحادیه اروپا به عمل آوردند.
استعمار نیز اغلب آثار مهمی بر جای گذاشته است. برای نمونه، سیستم های حسابداری استرالیا، نیوزلند، نیجریه بر پایه قانون شرکت های انگلستان تدوین شده اند. در کشور های مستعمره فرانسه نیز تاثیرات مشابهی روی قوانین و نظارت وجود دارد. مجاورت های جغرافیایی نیز می تواند اهمیت داشته باشد سیستم های اقتصادی و نظارت حسابداری سوئد به شدت تحت تاثیر آلمان در قرن بیستم است و ایالات متحده نیز روی حسابداری کشور های کانادا و مکزیک تاثیر گذاشته است زیرا در این کشور ها تجارت آزاد و ارتباطات مالی با مجاورت جغرافیایی به هم گره خورده است (رحیمیان نظام الدین، تجزیه و تحلیل صورت های مالی، 1388).
1-1 پرسشهای اصلی و فرعی تحقیق
دراین پژوهش، به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا مسیر ومیزان تغییراظهارنظر حسابرسی نسبت به سال قبل، میتواند بر به موقعبودن افشای اطلاعات درآمدهای شرکت تاثیر بگذارد؟ در این مورد، در این تحقیق به سه روش به این موضوع پرداخته می شود اولا ماهیت تعدیل اظهارنظر حسابرسی بررسی می شود و با در نظر گرفتن اینکه، آیا انواع مختلف گزارش ها ممکن است روی به موقع بودن افشای اطلاعات درآمدهای شرکت اثر بگذارد؟ ثانیا به جای اینکه تنها ماهیت این گزارش را در سال جاری بررسی شود تغییر در اظهارنظر حسابرسی را آزمایش می شود. همین رابطه میان اظهارنظر حسابرسی و به موقع بودن درآمدها در این جامعه مورد بررسی قرار می گیرد که در برگیرنده تعدادی از تغییرات منظم می باشد (Haw et al. 2003).
2-2-1 نحوه افشای اطلاعات در صورت های مالی
هدف صورتهای مالی ارائـه اطلاعاتی تلخیص و طبقهبندی شده در مورد وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی واحد تجاری است تا توسط طیف وسیعی از استفادهکنندگان در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد. گرچه صورتهای مالی ممکن است دربرگیرنده اطلاعات قابلتوجه و شاخصهای مختلفی از قبیل “عایدی هر سهم” باشد، لیکن این مقیاسها به تنهایی قادر به ارائـه مبنایی برای تجزیه و تحلیل مفید یا تصمیمگیری محتاطانه نخواهد بود. تجزیه و تحلیل مفید مستلزم ارزیابی مجموعهای از اطلاعات است که از میان آنها دادههای مربوط به هدف خاص را میتوان انتخاب نمود و در کنار سایر اطلاعات مورد سنجش قرار داد.
اطلاعات مالی در قالب مجموعهای شکل یافته تحت عنوان صورتهای مالی ارائه می شود که دربرگیرنده صورتهای مالی اساسی و یادداشتهای توضیحی و در برخی موارد اطلاعات متمم است. این مجموعه، اطلاعات خاص را برجسته میکند و رابطه بین اطلاعات مختلف را بیان می دارد که اساساً از اهمیت بیشتری برخوردار است. ارائه صورتهای مالی در قالب این ساختار قراردادی، اطلاعات مالی را برای استفادهکنندگان قابل فهمتر و قابلیت مقایسه صورتهای مالی واحدهای تجاری مختلف را تسهیل میکند در چارچـوب ساختار کلی صورتهای مالی، نحوه ارائه موضوع خاص مستلزم بررسی میزان اهمیت آن موضوع و نیز میزان مناسب افشای اطلاعات جزئیات مربوط به آن است. بنابراین، اطلاعاتی در اولویت گزارشگری قرار می گیرد که انتظار میرود برای ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی واحد تجاری حائز بیشترین اهمیت باشد (استاندارد های حسابداری، سازمان حسابرسی، 1389).
2-2-6-1 ادغام اطلاعات
معاملات و سایر رویدادهای متعدد و متنوعی موثر بر واحد تجاری در قالب کلمات و اعداد نسبتاً محدودی در صورتهای مالی ارائه میشود. این امر مستلزم گذر از فرایند ادغام است که لزوماً متضمن عمل تفسیر و سادهسازی اطلاعات میباشد.
حد مناسب ادغام، بستگی به این امر دارد که افشای اطلاعات جزئیات بیشتر اطلاعات تاچه حد برای استفادهکنندگان مفید واقع میشود. هرگاه اطلاعات بهنحوی مناسب ادغام شود، صورتهای مالی دربرگیرنده اطلاعاتی خواهد بود که بیشتر استفادهکنندگان صورتهای مالی حتی با دراختیار داشتن مشروح اطلاعات از قبیل شرح تکتک معاملات و سایر رویدادها، به آن دسترسی نمییافتند (استاندارد های حسابداری، سازمان حسابرسی، 1389).
2-2-6-2 طبقه بندی
برای تسهیل تجزیه و تحلیل، طبقهبندی اقلام در صورتهای مالی بهنحوی انجام میشود که اقلام با ماهیت یا نقش مشابه باهم نمایش یابند و از اقلام غیرمشابه تمیز داده شوند. بهطورمثال، فروش کالا از عوارض فروش تمیز داده میشود و هزینهها برحسب طبقات فراگیری که بیانگر ماهیت هزینه (مانند خرید یا هزینه دستمزد) یا کارکرد آن در رابطه با واحد تجاری است (از قبیل هزینههای تولید، فروش و اداری) طبقهبندی میشود. در این طبقهبندی، ایننکته باید مورد توجه قرار گیرد که ارائـه اقلام با خصوصیات مشابه چون تداوم یا تکرار، ثبات، مخاطره و اتکاپذیری، جدا از اقلام با خصوصیات غیرمشابه، مفیدتر خواهد بود.
طبقهبندی های مشابه یا مرتبط باید در صورتهای مالی بهنحوی ارائه شود که وجه تشابه یا ارتباط را بهطور برجسته نشان دهد. بهطور مثال، انواع مختلف داراییهای جاری در کنار یکدیگر نشان داده میشود و بدهیهای جاری معمولاً بهنحوی نمایش مییابد که رابطه آنها با داراییهای جاری برجسته گردد.
1-1 پرسشهای اصلی و فرعی تحقیق
دراین پژوهش، به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا مسیر ومیزان تغییراظهارنظر حسابرسی نسبت به سال قبل، میتواند بر به موقعبودن افشای اطلاعات درآمدهای شرکت تاثیر بگذارد؟ در این مورد، در این تحقیق به سه روش به این موضوع پرداخته می شود اولا ماهیت تعدیل اظهارنظر حسابرسی بررسی می شود و با در نظر گرفتن اینکه، آیا انواع مختلف گزارش ها ممکن است روی به موقع بودن افشای اطلاعات درآمدهای شرکت اثر بگذارد؟ ثانیا به جای اینکه تنها ماهیت این گزارش را در سال جاری بررسی شود تغییر در اظهارنظر حسابرسی را آزمایش می شود. همین رابطه میان اظهارنظر حسابرسی و به موقع بودن درآمدها در این جامعه مورد بررسی قرار می گیرد که در برگیرنده تعدادی از تغییرات منظم می باشد (Haw et al. 2003).
2-2-1 نحوه افشای اطلاعات در صورت های مالی
هدف صورتهای مالی ارائـه اطلاعاتی تلخیص و طبقهبندی شده در مورد وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی واحد تجاری است تا توسط طیف وسیعی از استفادهکنندگان در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد. گرچه صورتهای مالی ممکن است دربرگیرنده اطلاعات قابلتوجه و شاخصهای مختلفی از قبیل “عایدی هر سهم” باشد، لیکن این مقیاسها به تنهایی قادر به ارائـه مبنایی برای تجزیه و تحلیل مفید یا تصمیمگیری محتاطانه نخواهد بود. تجزیه و تحلیل مفید مستلزم ارزیابی مجموعهای از اطلاعات است که از میان آنها دادههای مربوط به هدف خاص را میتوان انتخاب نمود و در کنار سایر اطلاعات مورد سنجش قرار داد.
اطلاعات مالی در قالب مجموعهای شکل یافته تحت عنوان صورتهای مالی ارائه می شود که دربرگیرنده صورتهای مالی اساسی و یادداشتهای توضیحی و در برخی موارد اطلاعات متمم است. این مجموعه، اطلاعات خاص را برجسته میکند و رابطه بین اطلاعات مختلف را بیان می دارد که اساساً از اهمیت بیشتری برخوردار است. ارائه صورتهای مالی در قالب این ساختار قراردادی، اطلاعات مالی را برای استفادهکنندگان قابل فهمتر و قابلیت مقایسه صورتهای مالی واحدهای تجاری مختلف را تسهیل میکند در چارچـوب ساختار کلی صورتهای مالی، نحوه ارائه موضوع خاص مستلزم بررسی میزان اهمیت آن موضوع و نیز میزان مناسب افشای اطلاعات جزئیات مربوط به آن است. بنابراین، اطلاعاتی در اولویت گزارشگری قرار می گیرد که انتظار میرود برای ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی واحد تجاری حائز بیشترین اهمیت باشد (استاندارد های حسابداری، سازمان حسابرسی، 1389).
2-2-6-1 ادغام اطلاعات
معاملات و سایر رویدادهای متعدد و متنوعی موثر بر واحد تجاری در قالب کلمات و اعداد نسبتاً محدودی در صورتهای مالی ارائه میشود. این امر مستلزم گذر از فرایند ادغام است که لزوماً متضمن عمل تفسیر و سادهسازی اطلاعات میباشد.
حد مناسب ادغام، بستگی به این امر دارد که افشای اطلاعات جزئیات بیشتر اطلاعات تاچه حد برای استفادهکنندگان مفید واقع میشود. هرگاه اطلاعات بهنحوی مناسب ادغام شود، صورتهای مالی دربرگیرنده اطلاعاتی خواهد بود که بیشتر استفادهکنندگان صورتهای مالی حتی با دراختیار داشتن مشروح اطلاعات از قبیل شرح تکتک معاملات و سایر رویدادها، به آن دسترسی نمییافتند (استاندارد های حسابداری، سازمان حسابرسی، 1389).
2-2-6-2 طبقه بندی
برای تسهیل تجزیه و تحلیل، طبقهبندی اقلام در صورتهای مالی بهنحوی انجام میشود که اقلام با ماهیت یا نقش مشابه باهم نمایش یابند و از اقلام غیرمشابه تمیز داده شوند. بهطورمثال، فروش کالا از عوارض فروش تمیز داده میشود و هزینهها برحسب طبقات فراگیری که بیانگر ماهیت هزینه (مانند خرید یا هزینه دستمزد) یا کارکرد آن در رابطه با واحد تجاری است (از قبیل هزینههای تولید، فروش و اداری) طبقهبندی میشود. در این طبقهبندی، ایننکته باید مورد توجه قرار گیرد که ارائـه اقلام با خصوصیات مشابه چون تداوم یا تکرار، ثبات، مخاطره و اتکاپذیری، جدا از اقلام با خصوصیات غیرمشابه، مفیدتر خواهد بود.
طبقهبندی های مشابه یا مرتبط باید در صورتهای مالی بهنحوی ارائه شود که وجه تشابه یا ارتباط را بهطور برجسته نشان دهد. بهطور مثال، انواع مختلف داراییهای جاری در کنار یکدیگر نشان داده میشود و بدهیهای جاری معمولاً بهنحوی نمایش مییابد که رابطه آنها با داراییهای جاری برجسته گردد.
1-1 پرسشهای اصلی و فرعی تحقیق
دراین پژوهش، به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا مسیر ومیزان تغییراظهارنظر حسابرسی نسبت به سال قبل، میتواند بر به موقعبودن افشای اطلاعات درآمدهای شرکت تاثیر بگذارد؟ در این مورد، در این تحقیق به سه روش به این موضوع پرداخته می شود اولا ماهیت تعدیل اظهارنظر حسابرسی بررسی می شود و با در نظر گرفتن اینکه، آیا انواع مختلف گزارش ها ممکن است روی به موقع بودن افشای اطلاعات درآمدهای شرکت اثر بگذارد؟ ثانیا به جای اینکه تنها ماهیت این گزارش را در سال جاری بررسی شود تغییر در اظهارنظر حسابرسی را آزمایش می شود. همین رابطه میان اظهارنظر حسابرسی و به موقع بودن درآمدها در این جامعه مورد بررسی قرار می گیرد که در برگیرنده تعدادی از تغییرات منظم می باشد (Haw et al. 2003).