1-12- تعریف واژه ها و اصطلاحات
مدیریت سود: دی جورج (1999) مدیریت سود را نوعی دستکاری مصنوعی سود توسط مدیریت، جهت حصول به سطح مورد انتظار سود برای بعضی از تصمیم های خاص، مثل پیش بینی تحلیل گران و یا برآورد روند سودهای قبلی برای پیش بینی سودهای آتی تعریف کرده است. در این پژوهش منظور از مدیریت سود، مدیریت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده که از طریق مدل تعدیل شده جونز (1995) محاسبه شده است.
مدیریت سود فرصت طلبانه (سودجویانه): یعنی مدیریت، سود را به صورت فرصت طلبانه دستکاری و گزارش می کند تا بیشترین منافع را برای خودش کسب کند (ورونیکا وهارتایودم[1] ، 2008: 2).
مدیریت سود کارآ (سودمند): یعنی مدیریت، سود را با اطلاعات محرمانه و خصوصی که دارد، اصلاح و گزارش می کند تا بیشترین منافع را برای سهامداران داشته باشد. (ورونیکا وهارتایودم، 2008: 2).
اقلام تعهدی: تفاوت بین رقم عایدات سودخالص و جریان های نقدی حاصل از عملیات است. (جهانزیب و همکاران[2]، 2012: 86).
اقلام تعهدی اختیاری: اقلام تعهدی قابل تفکیک به دو جزء اختیاری و غیر اختیاری است. اقلام تعهدی اختیاری قابل اعمال نظر توسط مدیریت هستند. بنابراین جزء اختیاری اقلام تعهدی به عنوان شاخصی در جهت کشف مدیریت سود در واحدهای اقتصادی استفاده می شود (دچو و همکاران[3] ، 1995: 36).
اقلام تعهدی غیراختیاری: این اقلام در طول زمان ثابت هستند و مدیریت در این نوع اقلام هیچگونه دخالتی ندارد و انجام فعالیت های عملیاتی واحد تجاری تعیین کننده این اقلام می باشد. این نوع اقلام به واسطه مقررات سازمان ها و دیگر عوامل خارجی محدود هستند (حسینی ، 1385: 6).
سود تقسیمی: سودی است که در مجمع عمومی سالیانه شرکت از طرف سهامداران جهت تقسیم، پیشنهاد می گردد. در نهایت می توان گفت، مبلغ سود دریافت شده از شرکت می باشد. لازم به یاد آوری است که ممکن است نسبت به مقدار سود تحقق یافته در پایان سال کمتر و یا حتی بیشتر باشد. طبق قانون تجارت ایران، شرکت ها در صورت وجود منافع مکلف به پرداخت حداقل 10 درصد از سودخالص هرسال، بین
سهامداران خود می باشند.
تغییرات سود تقسیمی: تغییرات سود تقسیمی از تفاضل سود تقسیمی سال جاری (t) و سال قبل (t-1) به دست می آید.
بازده حقوق صاحبان سهام :عبارت است از سود (پس از مالیات) تقسیم بر حقوق صاحبان سهام (وکیلی فرد ، 1389: 86).
اندازه شرکت: برای کنترل ویژگی های متفاوت شرکت های نمونه آماری در تحقیقات مالی، از یک متغیر کنترلی استفاده می شود. محققان معیارهای گوناگونی برای اندازه شرکت ها در نظر گرفته اند. در این تحقیق جهت وارد نمودن اندازه شرکتها در الگوی آزمون فرضیات از لگاریتم ارزش دفتری کل دارایی ها استفاده شده است (ایزدی نیا و رسائیان ، 1388: 33).
اهرم مالی: نسبت بدهی ها به دارایی ها بعنوان معیاری برای تعیین ساختار سرمایه در شرکت ها استفاده میشود. این معیار که به آن اهرم مالی گفته می شود، شاخصی برای ریسک مالی شرکت و توانایی پرداخت بدهی ها نیز محسوب می شود (ایزدی نیا و رسائیان ، 1388: 33).
[1]. veronica، s. utama،a
[2]. Jahanzaib et al.
[3]. Decho et al.
1-4- اهداف تحقیق
پژوهش حاضر، در راستای احساس نیاز به غنی تر نمودن پژوهش های حسابداری در زمینه مدیریت سود و سیاست تقسیم سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران صورت گرفته است که شامل اهداف زیر می باشد:
الف) هدف کلی:
ارزیابی تأثیر دامنه فعالیت های مدیریت سود بر سیاست های تقسیم سود در میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
ب) اهداف ویژه:
ج) اهداف کاربردی: