1-4 چارچوب نظری و مدل تحقیق
در تهیه صورتهای مالی، حسابداران ناگزیر از روشها و رویه های مختلف و مجاز حسابداری بهره میجویند که افزایش روزافزون این رویهها موجب گردیده است که نتوان به راحتی صورتهای مالی شرکتهای مختلف را با هم مقایسه نمود. استفاده از رویهها و سیاستهای مختلف و تغییر در روشهای مذکور، تحت اصول و موازین حسابداری توسط شرکتها، گاه به یک خلاقیت و هنر مینماید. نقطه نظر نویسندگانی که حسابداری را به هنر نزدیک میدانند این است که با توجه به چگونگی تعریف اهداف، طیف گستره ای از روشهای اندازه گیری را به کار میگیرند هموارسازی سود به رفتار آگاهانه ای اطلاق میشود که به منظور کاهش نوسانهای دوره ای سود شکل میگیرد. هموارسازی سود در دهه های اخیر یکی از مهمترین موضوعات مورد علاقه محققین حوزه مالی و حسابداری بوده است. در اغلب مطالعات، این عمل یک رفتار متقلبانه و غیر اخلاقی صورت گرفته توسط مدیریت تلقی گردیده است. این بررسیها هم چنین فرضیات مبنی بر دخالت مدیران در هموارسازی سود را حمایت مینماید (فرانچسکو پودا فوینتس[1]، 2009، 7).
یکی از پیامدهای تضاد منافع در شرکتهای سهامی، گزارشگری مالی جهت دار توسط مدیران شرکت میباشد. مدیران به عنوان مسئولین تهیه صورتهای مالی با وقوف کامل بر وضعیت مالی شرکت و با برخورداری از سطح آگاهی بیشتر نسبت به استفاده کنندگان صورتهای مالی، به طور بالقوه سعی دارند که تصویر واحد تجاری را مطلوب جلوه دهند. این امر از طریق اعمال نظر در سود گزارش شده واحد تجاری میسر میشود. به طور کلی هموارسازی سود عبارت است از اعمال نظر مدیریت شرکت در تقدم و تأخر ثبت حسابداری هزینهها و درآمدها و یا به حساب گرفتن هزینهها یا انتقال آنها به سالهای بعد به طوری که باعث شود شرکت در طول چند سال مالی متوالی از روند سود بدون تغییرات عمده برخوردار باشد. نتیجه کلی این عملیات چنین خواهد بود که تصویر واحد تجاری بهتر از وضعیت واقعی به نظر میرسد و انگیزه تزریق سرمایه و منابع مالی از طریق افراد برون سازمانی به شرکت افزایش مییابد (الیاسیانی و جیا[2]، 2006، 55).
اگر در یک معامله بالقوه یک طرف اطلاعات بیشتری نسبت به طرف دیگر داشته باشد، عدم تقارن اطلاعات وجود دارد. این مشکل شامل اطلاعات حسابداری هم میباشد. مدیران شرکتهای سهامی درباره ارزش شرکت نسبت به سهامداران بیرون از شرکت اطلاعات بیشتری دارند. این امر منجر به عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سهام میشود (نوروش، 1384، 93).
[1] – Francisco Poveda Fuentes
[2] – Elyasiani & Jia